Αναδημοσιεύουμε την εισήγηση του Δ. Σαραφιανού, μέλους της ΠΓ της ΑΡΑΣ και της προσωρινής ΠΓ της Λαϊκής Ενότητας, για τα κόκκινα δάνεια, στα πλαίσια της πανελλαδικής σύσκεψης της ΛΑΕ.
Συντρόφισσες και σύντροφοι,
Η Λαϊκή Ενότητα θέτει ως πρώτη προτεραιότητά της την πάλη για την προστασία της λαϊκής κατοικίας από τους πλειστηριασμούς. Το ζήτημα της προστασίας αυτής δεν το βλέπουμε αποκομμένο, αλλά σε άμεση συνάρτηση με την μνημονιακή πολιτική που εκτινάσσει στα ύψη το ιδιωτικό χρέος και οδηγεί στη λεηλασία της λαϊκής περιουσίας. Στα 109,5 δις υπολογίζονται μόνο τα κόκκινα δάνεια προς τις τράπεζες, ενώ σε άλλα 100 δις υπολογίζονται τα χρέη προς την Εφορία, τους ασφαλιστικούς οργανισμούς και τις ΔΕΚΟ. Ηδη η ΔΕΗ στέλνει χιλιάδες ειδοποιητήρια απειλώντας με διακοπές ρεύματος.
Το δημόσιο χρέος που διογκώθηκε για να σωθούν οι τράπεζες με τις συνεχείς ανακεφαλαιοποιήσεις (και που τώρα σκανδαλωδώς πωλούνται μπιρ παρά σε ξένα κεφάλαια) φορτώθηκε στην πλάτη των λαϊκών στρωμάτων με τη φοροεπιδρομή μέσω άμεσων και έμμεσων φόρων,τη μετατροπή των ασφαλιστικών εισφορών σε χαράτσια χωρίς αντίκρυσμα, την διόγκωση του κόστους παροχής υπηρεσιών από τις ΔΕΚΟ.
Αλλά και για την χιονοστιβάδα των κόκκινων δανείων δεν ευθύνονται οι λαϊκές οικογένειες που πήραν στεγαστικά ή καταναλωτικά δάνεια, ούτε οι ελεύθεροι επαγγελματίες, αγρότες και μικροεπιχειρηματίες που έλαβαν επιχειρηματικά δάνεια. Ευθύνεται από τη μια μεριά η τοκογλυφική πολιτική των τραπεζών με τις τεράστιες ψαλίδες μεταξύ επιτοκίων καταθέσεων και επιτοκίων χορηγήσεων (ιδίως για τα καταναλωτικά δάνεια και τις πιστωτικές κάρτες), τις παράνομες ρήτρες με τις οποίες φόρτωναν έξοδα στο δανειολήπτη, την πολιτική προώθησης επισφαλών προϊόντων (όπως τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο) και από την άλλη η πολιτική των μνημονίων που στραγγάλισε με την ύφεση κάθε δυνατότητα αποπληρωμής των δανείων (για να μην αναφερθούμε σε όσους μικρομολογιούχους είδαν να εξανεμίζονται οι αποταμιεύσεις τους με το PSI). Πολιτική που οδήγησε σε απόγνωση και αυτοκτονίες και έχει καταστήσει τον ιδιοκτήτη ενοικιαστή στο σπίτι του, ανεξάρτητα από το είδος του δανείου που έχει λάβει, καθώς οι τράπεζες σε μεγάλο βαθμό εξαρτούσαν τις ρυθμίσεις των καταναλωτικών ή επιχειρηματικών δανείων από την παροχή εμπράγματων εγγυήσεων ή την εγγύηση τρίτων.
Η πολιτική αυτή δεν είναι βέβαια τυχαία. Αποτελεί μια μορφή πρωταρχικής συσσώρευσης που απέφερε κέρδη όχι μόνο στους τοκογλύφους δανειστές, αλλά και στα golden boys που λυμαίνονται τις τράπεζες και τις χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις, καθώς και το μεγάλο κεφάλαιο που λάμβανε θαλασσοδανεικά και αγύριστα (50 δις από τα επιχειρηματικά δάνεια υπολογίζονται ότι κατευθύνθηκαν σε τέτοιες επιχειρήσεις). Ταυτόχρονα οδηγεί στην αποστέρηση της λαϊκής ιδιοκτησίας, την αναδιάρθρωση της αγοράς κατοικίας με τη συγκέντρωση μεγάλου αριθμού ακινήτων σε τράπεζες και real estates και τη μετατροπή των ιδιοκτητών σε ενοικιαστές, γεγονός που διευκολύνει άλλωστε και την κινητικότητα των εργαζομένων. Σύμφωνα και με την εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ η πολιτική επιδότησης της αγοράς λαϊκής στέγης, είτε μέσω δημοσίων επενδύσεων, είτε μέσω τραπεζικού δανεισμού πρέπει να αντικατασταθεί από πολιτική επιδότησης ενοικίων (και η εφαρμογή τέτοιων προγραμμάτων σε πρόσφυγες μπορεί να αποτελέσει πιλότο για το μέλλον). Δεν είναι άλλωστε τυχαία η κατάργηση του ΟΕΚ.Αποσκοπεί επίσης στο πέρασμα πολλών επιχειρήσεων σε ξένα funds και σε πλήρη αναδιάρθρωση της αγροτικής γης.
Ο πρόσφατος νόμος έκτρωμα και η δήθεν «επίπονη διαπραγμάτευση» που οδήγησε σε αυτόν δεν αφορά παρά μόνο ένα μέρος του συνολικού ξηλώματος κάθε εγγυητικού πλαισίου για την προστασία της λαϊκής κατοικίας. Εχει προηγηθεί α) η άρση της αναστολής πλειστηριασμών, β) η αλλαγή του Κώδικα Δεοντολογίας τραπεζών που διακρίνει τους δανειολήπτες σε συνεργαζόμενους και μη και επιτρέπει την προώθηση τραπεζικών ρυθμίσεων που θα κυμαίνονται από την ανταλλαγή της κατοικίας με άλλη μικρότερης αξίας και θα καταλήγουν εν τέλει στη μεταβίβαση της κατοικίας στην τράπεζα και την μετατροπή του ιδιοκτήτη σε ενοικιαστή, γ) η τροποποίηση του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας και τα σχετικά προεδρικά διατάγματα που διευκολύνουν τους πλειστηριασμούς (και εισάγουν συστήματα ηλεκτρονικής ειδοποίησης), μειώνουν τα μέσα άμυνας του ιδιοκτήτη και κατατάσσουν προνομιακά τις απαιτήσεις των τραπεζών έναντι των εργαζομένων, ακόμα και έναντι των απαιτήσεων του Δημοσίου, δ) η μείωση των ορίων για την επιβολή κατασχέσεων στο εισόδημα των οφειλετών (και βέβαια η αυτόματη παρακράτηση ποσών από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων ή τις Τράπεζες στους μισθούς των δημοσίων και τραπεζικών υπαλλήλων χωρίς όρια προστασίας).
Ο νεος νόμος έκτρωμα σε αντίθεση με τα φληναφήματα της κυβέρνησης περί προστασίας του 60% των δανειοληπτών δεν προβλέπει κανένα μηχανισμό αυτόματης προστασίας της πρώτης κατοικίας για καμιά κατηγορία δανειοληπτών
Όλες οι κατηγορίες δανειοληπτών, ακόμα και αυτοί που ανήκουν στις πιο φτωχές οικογένειες υποχρεούνται να προσφύγουν στην εφαρμογή του νόμου Κατσέλη και μόνο αν πληρούν τις προϋποθέσεις του, μόνο εάν κριθούν ότι τελούν σε μόνιμη αδυναμία πληρωμής, επωμιζόμενοι και τα σχετικά δικαστικά κόστη, θα κατορθώσουν να αποφύγουν τον πλειστηριασμό της πρώτης κατοικίας τους.
Πετυχαίνοντας μάλιστα μ’ ένα σμπάρο δυο τρυγόνια, κυβέρνηση και δανειστές χέρι – χέρι καταργούν επί της ουσίας και τις όποιες ευεργετικές διατάξεις περιλαμβάνονταν στο νόμο Κατσέλη.
Έτσι, ακόμα και όσοι τελούν σε κατάσταση απόλυτης ένδειας και με το προηγούμενο νομοθετικό καθεστώς κατόρθωναν να κουρεύεται το δάνειο τους έως και 90%, χάνουν πλέον κάθε ελπίδα προς τούτο, αφού το ύψος του ποσού που υποχρεούνται συνολικά να καταβάλουν δεν μπορεί να είναι μικρότερο από την αξία που θα πετύχαινε το ακίνητο κατόπιν πλειστηριασμού.
Περαιτέρω, όσοι έχουν ατομικά εισοδήματα χαμηλότερα από 8.180 ευρώ (που κλιμακώνεται ως τα 20.639 ευρώ για τετραμελή οικογένεια) υποχρεούνται, αν θέλουν να σώσουν το σπίτι τους, να αποπληρώνουν κανονικά τη δόση του δανείου που θα ορισθεί με την δικαστική απόφαση (εφόσον βέβαια η αξία του ακινήτου τους δεν υπερβαίνει τις 120.000 ευρώ ή μέχρι 200.000 ευρώ για 4μελή οικογένεια).Το μόνο που προβλέπεται είναι η επιδότηση της δόσεως από το Δημόσιο, ενώ παραπέμπεται σε εύθετο χρόνο η εξειδίκευση του ποσοστού επιδότησης. Δεν προβλέπεται επίσης πρωτίστως τι θα γίνει αν το Δημόσιο δεν καταβάλει ή καθυστερεί να καταβάλει την επιδότηση.
Ας σημειωθεί επίσης ότι στον νόμο Κατσέλη δεν μπορούν να υπαχθούν έμποροι. Συνεπώς έμπορος, ο οποίος ακόμα και σήμερα δεν έχει κάνει διακοπή επαγγέλματος, δεν μπορεί να προστατεύσει την πρώτη κατοικία του ακόμα και αν ανήκει στην ως άνω κατηγορία
Για όσους έχουν εισοδήματα από 8.180 ευρώ μέχρι 13.906 ευρώ (ατομικό) ή άνω των 35.086 ευρώ (για 4μελη οικογένεια) και ακίνητα αξίας από 180.000 ευρώ ή μέχρι 260.000 ευρώ για 4μελή οικογένεια υποχρεούνται επιπλέον να προσφύγουν σε εξωδικαστικό διακανονισμό με την τράπεζα ως τυπική προϋπόθεση για να μπορέσουν δικαστικά να υπαχθούν σε καθεστώς προστασίας
Και φυσικά όλοι οι δανειολήπτες πρέπει να κρίνονται «συνεργάσιμοι» από τις – ιδιωτικές, πλην όμως με δημόσιο χρήμα – τράπεζες σύμφωνα με τον νέο κώδικα δεοντολογίας τραπεζών.
Όσοι μάλιστα έχουν μεγαλύτερα εισοδήματα ή μεγαλύτερης αξίας ακίνητα και θα μπορούσαν με το μέχρι σήμερα καθεστώς να υπαχθούν στο νόμο Κατσέλη, λόγω της μεγάλης μείωσης εισοδήματος που υπέστησαν από την εποχή που πήραν το δάνειο, χάνουν κάθε δυνατότητα και να σώσουν το σπίτι τους και να μειώσουν το ποσό του δανείου τους!!
Για να μην αναφερθούμε καν σε κάθε άλλης κατηγορίας ακίνητο, είτε πρόκειται για εξοχικό, πατρικό κλπ, είτε για ακίνητα επιχειρήσεως, είτε προπάντων για καλλιεργήσιμη γη.
Ο νόμος δεν προστατεύει στους δανειολήπτες, αλλά τις ιδιωτικές τράπεζες. Ακόμα και η επιδότηση των δανείων των φτωχών οικογενειών θα ξαναφορτωθεί στις πλάτες τους με την υπερφορολόγηση
Για την ενίσχυση της ασφυξίας, στον ίδιο νομο περιλαμβάνεται και η απώλεια της ρύθμισης των 100 δόσεων όσων δεν καταβάλουν και τις τρέχουσες ληξιπρόθεσμες οφειλές τους εγκαίρως.
Η ΛΑΕ σκοπεύει να θέσει όλες της τις δυνάμεις για την ανάπτυξη λαϊκού κινήματος αντίστασης και ανυπακοής για την αποτροπή των πλειστηριασμών και των εξώσεων, με στόχο την ανατροπή της μνημονιακής πολιτικής. Προς το σκοπό αυτό θα ενισχύσει τον συντονισμό των επιμέρους συλλογικοτήτων που δρουν στον συγκεκριμένο τομέα και την ίδρυση κοινών ενιαιομετωπικών επιτροπών σε κάθε γειτονιά. Θέτει ως στόχο α) να σπάσει το κλίμα της ντροπής και της συνυπευθυνότητας που κυριαρχεί σ’ όσους χρωστούν- να οργανωθεί σε κάθε στάδιο η συλλογική συμπαράσταση προς αυτούς και να συναποτελέσουν κι αυτοί τμήμα του κινήματος συμπαράστασης προς άλλους, β) να γίνει το συγκεκριμένο μέτωπο υπόθεση του μαζικού κινήματος, να στηριχθεί από τα συνδικαλιστικά σωματεία, τις ομοσπονδίες, τους επαγγελματικούς συλλόγους γ) να οργανωθεί η αποτροπή των πλειστηριασμών κατά την διεξαγωγή τους, καθώς και η αποτροπή των εξώσεων με κάθε μέσο. Να αποτραπούν οι διακοπές ρεύματος. Κανένα σπίτι στα χέρια τραπεζίτη. Κανένα σπίτι χωρίς ρεύμα.
Το πλαίσιο θέσεων της ΛΑΕ για την αντιμετώπιση του ιδιωτικού χρέους και την προστασία της λαϊκής κατοικίας, όπως μέχρι στιγμής έχει τύχει επεξεργασίας από την Θ.Ε, έχει ως άξονες:
- Kατάργηση των μνημονιακών νομοθετικών ρυθμίσεων που διευκολύνουν το ξεπούλημα της λαϊκής κατοικίας προς όφελος των τραπεζών (Κώδικας Δεοντολογίας, Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας κλπ)
- Αναστολή πλειστηριασμών για χρέη λαϊκών νοικοκυριών, μικρομεσαίων επιχειρήσεων και αγροτών προς Τράπεζες, Δημόσιο, Ασφαλιστικούς Οργανισμούς και ΔΕΚΟ
- Πλήρη προστασία πρώτης κατοικίας. Η πρώτη κατοικία να κατοχυρωθεί ως ακατάσχετη
- Απαγόρευση μεταβίβασης των δανείων σε κερδοσκοπικά funds
- Ρύθμιση δανείων με λογική γενναίας σεισάχθειας:
- Πλήρη διαγραφή χρεών των φτωχών λαϊκών στρωμάτων
- Γενναία διαγραφή χρεών και αναπροσαρμογή των δόσεων των δανείων ανάλογα με τη δυνατότητα του οφειλέτη. Περίοδος χάριτος με πάγωμα οφειλών και εκλογίκευση επιτοκίων. Διαγραφή τόκων. Συσχετισμός τρέχουσας αξίας ακινήτων με το αρχικό ποσό του δανείου, το υπάρχον υπόλοιπο και του εισόδημα.
- Αναδρομική κατάργηση ρητρών ξένου συναλλάγματος με διατήρηση των τυχόν ευνοϊκών επιτοκίων για τα στεγαστικά, καταναλωτικά και επιχειρηματικά δάνεια
- Δημιουργία με πυρήνα το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων δημόσιου φορέα στεγαστικής πίστης για την κάλυψη της λαϊκής κατοικίας. Ανασυγκρότηση στα πλαίσια αυτά του Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας. Καταγραφή του οικιστικού αποθέματος (άδεια σπίτια και διαμερίσματα) για εξασφάλιση σε συνεργασία με την Αυτοδιοίκηση, κατοικίας σε αστέγους και οικογένειες που διαβιούν σε άθλιες οικιστικές συνθήκες
Το πλαίσιο αυτό που μπορεί να λύσει ριζικά το ζήτημα του ιδιωτικού χρέους και της λαϊκής κατοικίας δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί εντός της μνημονιακής πολιτικής. Προϋποθέτει έναν άλλο δρόμο, με πυρήνα την εθνικοποίηση του τραπεζικού συστήματος και την ανάκτηση εθνικού νομίσματος.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΑΡΑΦΙΑΝΟΣ Μέλος της προσωρινής Πολιτικής Γραμματείας της ΛΑ.Ε.
