Η εξέγερση του Πολυτεχνείου 1973 αποτελεί μία από τις κρισιμότερες και πιο πολύτιμες ιστορικές αναφορές του λαϊκού κινήματος στην Ελλάδα. Ο Νοέμβρης δεν είναι μία ακόμη κοινωνική έκρηξη, ούτε αποτελεί απλώς ένα σύμβολο αγώνα. Πολύ περισσότερο, ο Νοέμβρης του 1973 διαμόρφωσε καθοριστικά την ιστορική πορεία και συγκρότηση του ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού και των κοινωνικοπολιτικών χαρακτηριστικών των λαικών τάξεων στην Ελλάδα.
Η εξέγερση του Νοέμβρη αποτέλεσε μία κορυφαία έκρηξη και πολιτική εμφάνιση του λαϊκού παράγοντα στο προσκήνιο. Έσπασε τη σιωπή που επέβαλε το μαρτυρικό καθεστώς του «γύψου» της στρατιωτικής δικτατορίας και η επταετία της ωμής καταστολής των αγώνων, της αριστεράς, των χιλιάδων κομμουνιστών και αγωνιστών. Ο Νοέμβρης επενέβη κρίσιμα στην επιχείρηση «φιλελευθεροποίησης» του χουντικού καθεστώτος, αποτρέποντας τη νομιμοποίηση, την απροσδιόριστη παράταση του αυταρχικού κράτους εκτάκτου ανάγκης και συμβάλλοντας καθοριστικά στην ταχύτατη πολιτική κρίση και την πτώση του μετά τα γεγονότα της Κύπρου. Ο Νοέμβρης κυοφόρησε τις ριζοσπαστικές πρακτικές πάλης των εργαζομένων και της νεολαίας των σύγχρονων κινημάτων, ανέδειξε το νικηφόρο ορίζοντα των αδιαμεσολάβητων και μετωπικών αγώνων και αποτελεί διαχρονική υπόμνηση του άρρηκτου δεσμού των διεκδικήσεων του λαού με την προοπτική της εξουσίας του, την επαναστατική προοπτική. Υπό αυτήν την έννοια, η εξέγερση του Πολυτεχνείου αποτελεί την ιστορική μήτρα της σύγχρονης ριζοσπαστικής και επαναστατικής αριστεράς, διαχρονικό αντίβαρο στην ενσωμάτωση και την υποταγή στην αστική στρατηγική.
Σήμερα, ο Νοέμβρης του 2015 βρίσκει τις δυνάμεις της αριστεράς αντιμέτωπες με πολλαπλά διλλήματα. Η καταστρατήγηση του ιστορικού ΟΧΙ του λαού με την υπογραφή του τρίτου μνημονίου στις 13 του Ιούλη σηματοδότησε το κλείσιμο ενός πολιτικού κύκλου αστάθειας και όξυνσης των αντιθέσεων, που άφηνε ανοιχτό το ενδεχόμενο της ρήξης με τους ιμπεριαλιστικούς μηχανισμούς έστω και με τη μορφή του ατυχήματος. Αυτή η πολιτική εξέλιξη σφραγίστηκε με το αποτέλεσμα των εκλογών της 20ης του Σεπτέμβρη που συμπύκνωσε μια αρνητική μετατόπιση του συσχετισμού της δύναμης. Το εκλογικό αποτέλεσμα αυτό αποτέλεσε μια μεσοπρόθεσμη υποχώρηση για την προοπτική του λαϊκού παράγοντα, υποχώρηση που βασίζεται πάνω σε δύο άξονες: το οριστικό πέρασμα του ΣΥΡΙΖΑ, ως του βασικού εκφραστή σε μια προηγούμενη περίοδο ενός αντιφατικού μίγματος κοινωνικών προσδοκιών, στο μέτωπο των μνημονιακών δυνάμεων και την εξώθηση της ριζοσπαστικής αριστεράς από την κεντρική πολιτική εκπροσώπηση ενός, έστω οριοθετημένου, κοινωνικού μπλοκ δυνάμεων πίσω από την κατεύθυνση της ρήξης.
Από την άλλη πλευρά, τα καταστροφικά αποτελέσματα του νέου μνημονίου το επόμενο μεσοπρόθεσμο διάστημα αντικειμενικά θα αναδεικνύουν τις ευρύτατες κοινωνικές δυνάμεις που συμπιέζονται και μπορούν να αποτελέσουν τη ραχοκοκαλιά της αγωνιστικής αντίστασης του λαϊκού παράγοντα. Μπροστά στις εξελίξεις αυτές, πρέπει να αναγνωρίσουμε το βασικό στοίχημα της περιόδου. Αυτό δεν είναι άλλο από τη διάρρηξη του δόγματος της ανυπαρξίας εναλλακτικής λύσης (ΤΙΝΑ), που διασπείρει την απογοήτευση και την ιδιώτευση και αποδιοργανώνει τις δυνητικές εκπροσωπήσεις των κοινωνικών αυτών στρωμάτων από τις δυνάμεις της ριζοσπαστικής αριστεράς. Σήμερα, ούτε η απλή επίκληση των αντικειμενικών αποτελεσμάτων της μνημονιακής πολιτικής ούτε η μυωπική ερμηνεία του πολιτικού συσχετισμού κατά το δοκούν μπορούν να επιτύχουν νίκες απέναντι στην αστική στρατηγική και την ισχυρότατη πίεση των ιμπεριαλιστικών μηχανισμών. Αντίθετα, υπό το πρίσμα της απογοήτευσης, υπάρχει σημαντικός κίνδυνος συνολικής απομόνωσης της αριστεράς. Αυτή είναι εν τέλει και μια στρατηγική επιδίωξη για τις αστικές δυνάμεις σήμερα, να αποδιοργανώσουν δηλαδή τη δυνατότητα της αριστεράς να εκπροσωπεί πολιτικά τις λαϊκές τάξεις και να αποτελεί παράγοντα δυνητικής αποσταθεροποίησης του πολιτικού συστήματος.
Τα χαρακτηριστικά της συγκυρίας επιτάσσουν και τα αναγκαία καθήκοντα για τις δυνάμεις της αριστεράς και του κινήματος. Η κατεύθυνση της συγκρότηση ενός πλατιού ενιαίου μετώπου πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων με συγκροτημένη πρόταση για έναν εναλλακτικό δρόμο αποτελεί ήδη από καιρό ιστορικό καθήκον. Ακόμη περισσότερο σήμερα, είναι περισσότερο από ποτέ αναγκαία η πλατιά συσπείρωση των δυνάμεων της ριζοσπαστικής αριστεράς πίσω από το μεταβατικό πρόγραμμα πάλης που θα εμπνεύσει νέους αγώνες όχι μόνο για αντίσταση στα μέτρα αλλά για ευρύτερες συγκρούσεις και ανατροπές, για την δυνατότητα ενός άλλου δρόμου ρήξης με τους ιμπεριαλιστικούς μηχανισμούς, το ευρώ και την ΕΕ. Ένα τέτοιο πρόγραμμα δεν είναι σε καμία περίπτωση, μια ακόμη πρόταση «ανακούφισης» των λαϊκών στρωμάτων. Η παταγώδης κατάρρευση του ήπιου δρόμου της αντίστασης στα μνημόνια με την αποδοχή, ωστόσο, των θεμελίων της αστικής στρατηγικής στην Ελλάδα σήμερα, δηλαδή του κοινού νομίσματος και ευρωενωσιακού πλαισίου εν γένει, έχει αποδείξει με τραγικό τρόπο ότι οι λογικές αυτές είναι καταδικασμένες είτε να αποτύχουν είτε πολύ χειρότερα να υποστούν μια ταχύτατη προσαρμογή στην πλευρά του αντιπάλου, στο πρότυπο της σοσιαλφιλελεύθερης μετάλλαξης του εγχειρήματος ΣΥΡΙΖΑ. Η πείρα των τελευταίων ετών κατέδειξε με ενάργεια ότι η υπεράσπιση των λαικών συμφερόντων δεν μπορεί παρά να περάσει μέσα από τη ρήξη με το ευρώ ως μηχανισμό και την ίδια την ιμπεριαλιστική ολοκλήρωση της ΕΕ, που από την ίδια τη συγκρότησή της έρχεται αντικειμενικά σε σύγκρουση με τους στόχους ενός προγράμματος υλοποίησης των συμφερόντων των λαϊκών στρωμάτων σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο. Τελικά, είναι αναγκαίο να αντιληφθούμε ότι ένα τέτοιο πρόγραμμα στρατηγικά συνεπάγεται ένα σύνολο ανατροπών και ρήξεων που ανοίγουν το δρόμο για ανώτερες μορφές ταξικής, οικονομικής και πολιτικής πάλης, για τον ίδιο το σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της ελληνικής κοινωνίας.
Σήμερα, η ενίσχυση της Λαϊκής Ενότητας αποτελεί την αναγκαία προϋπόθεση για την υλοποίηση των παραπάνω στόχων. Η εμμονή σε λογικές
απομόνωσης, σεχταρισμού και επαναστατικής επίκλησης έχει αποτύχει και είναι σήμερα αχρείαστη και ενισχυτική της αποδιοργάνωσης της δυνατότητας και πολιτικής προοπτικής των λαϊκών στρωμάτων. Αντίθετα, η Λαϊκή Ενότητα αποτελεί το πιο ελπιδοφόρο εγχείρημα για την πλατιά συσπείρωση των δυνάμεων της ριζοσπαστικής αριστερά και για το συνολικότερο προσανατολισμό των πολυκατακερματισμένων ρευμάτων της αριστεράς στην κατεύθυνση της ρήξης. Πολύ περισσότερο, αποτελεί την αναγκαία προϋπόθεση για να εμπνεύσει η αριστερά την εμπιστοσύνη των πληττόμενων κοινωνικών στρωμάτων στην ύπαρξη μιας προοπτικής νίκης, ενός άλλου δρόμου. Η Λαϊκή Ενότητα πρέπει να δώσει το βάρος στην ανάπτυξη των αγώνων απέναντι στη μνημονιακή βαρβαρότητα, να αποτελέσει το εφαλτήριο για νέους μεγάλους κοινωνικούς αγώνες αντίστασης στα μέτωπα της περιόδου και ειδικότερα στις αλλαγές στο ασφαλιστικό, στην άρση της προστασίας της λαϊκής περιουσίας και ιδιαίτερα της πρώτης κατοικίας μέσα από τις αλλαγές στο νόμο Κατσέλη και στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, στις ιδιωτικοποιήσεις στρατηγικών επιχειρήσεων, στις ιδιωτικοποιήσεις και την καπιταλιστική διαχείριση / αξιοποίηση των ελεύθερων χώρων, την επίθεση στα δικαιώματα της νεολαίας. Η Λαϊκή Ενότητα είναι ένα πλατύ πολιτικό μέτωπο που μπορεί και πρέπει να αποτελέσει το γνήσιο εκφραστή των κοινωνικών αντιστάσεων και της προοπτικής τους.
Οι μεγάλοι κοινωνικοί και πολιτικοί αγώνες του λαού αποτελούν ένα ανεκτίμητο οπλοστάσιο. Από την ΕΑΜική επανάσταση, τον ηρωικό αγώνα του ΔΣΕ, τους συγκλονιστικούς πολιτικούς αγώνες του 50’ και του 60’ έως την εξέγερση του Πολυτεχνείου και τους ταξικούς αγώνες της Μεταπολίτευσης για ψωμί, για ελευθερία και δικαιώματα, ο εργαζόμενος λαός και η νεολαία δημιουργούν καθοριστικά ρήγματα στη στρατηγική της συναίνεσης, της αποδοχής του κάθε λογής μονόδρομου, της συμμόρφωσης και της καταστολής. Ιστορικός ρόλος της ριζοσπαστικής και επαναστατικής αριστεράς είναι να εμπνεύσει και πάλι τέτοιους αγώνες και να αναδείξει την πολιτική τους προοπτική. 42 χρόνια μετά, ο Νοέμβρης αναπνέει στους δρόμους του αγώνα, ζει μέσα στην πεποίθησή μας ότι ο λαός μπορεί να σπάσει τα πιο βαριά δεσμά και να νικήσει.
Αριστερή Αντικαπιταλιστική Συσπείρωση
Νοέμβρης 2015
