Για πάνω από μισό αιώνα, η εξέγερση του Νοέμβρη του 1973 έχει κεντρικό χαρακτήρα στη διαμόρφωση της συλλογικής συνείδησης του λαού και της νεολαίας. Η μνήμη της εξέγερσης που συντάραξε τα θεμέλια του καθεστώτος της δικτατορίας είναι εδώ μια 51 χρόνια μια διαρκής υπόμνηση ότι οι λαϊκοί αγώνες μπορούν να ξεσπάσουν ακόμη και στις πιο δύσκολες συνθήκες, ότι οι αγώνες μπορούν να νικήσουν και τον πιο σκληρό αντίπαλο.
Η εξέγερση του Πολυτεχνείου διαμόρφωσε και τα χαρακτηριστικά της Μεταπολίτευσης, αυτής της περιόδου κατακτήσεων για τις λαϊκές τάξεις και τους δημοκρατικούς αγώνες, που σήμερα βρίσκεται στο στόχαστρο από την κυβέρνηση Μητσοτάκη και τους νεοφιλελεύθερους απολογητές. Η εκστρατεία σπίλωσης της Μεταπολίτευσης έχει σκοπό να περιοριστούν οι κοινωνικές αντιστάσεις και να διευκολυνθεί το έργο του ξηλώματος των εργατικών, κοινωνικών και δημοκρατικών δικαιωμάτων που κατέκτησε το λαϊκό κίνημα με τη δυναμική και το ριζοσπαστισμό που κληροδότησε η μεγάλη εξέγερση του Πολυτεχνείου. Τα εργατικά και συνδικαλιστικά δικαιώματα, οι δημοκρατικές ελευθερίες και η δυνατότητα του λαϊκού παράγοντα να παρεμβαίνει στην πολιτική σκηνή άμεσα με τις πρακτικές μαζικής λαϊκής πάλης, το ανοιχτό στην κοινωνία, δημόσιο πανεπιστήμιο, η δημόσια υγεία, διαλύονται σήμερα ως τμήμα της κληρονομιάς της «Μεταπολίτευσης».
Όμως το Πολυτεχνείο έχει αφήσει ένα στίγμα ανεξίτηλο. Για 51 χρόνια, η μεγάλη παλλαϊκή – αντιιμπεριαλιστική πορεία στις 17 Νοέμβρη και ο εορτασμός του Πολυτεχνείου τις προηγούμενες ημέρες αποτελούν εφαλτήριο κινητοποίησης μαζών ενάντια στις σύγχρονες προκλήσεις για το λαό και τη νεολαία. Η εξέγερση του Νοέμβρη δείχνει ακόμη το δρόμο για νέες τομές και ανατροπές.
Ο δρόμος αυτός είναι αντιιμπεριαλιστικός – αντινατοΐκός. Το σύνθημα στις πύλες του Πολυτεχνείου «έξω αι ΗΠΑ – έξω το ΝΑΤΟ» δεν είναι σήμερα μόνο λόγια μνήμης, αλλά επιτακτικό καθήκον για τις δυνάμεις του λαϊκού κινήματος. Ο γενοκτονικός πόλεμος που διεξάγει το σιωνιστικό κράτος του Ισραήλ στη Γάζα, με τα όπλα, τη χρηματοδότηση και την πολιτική και ιδεολογική στήριξη των ΗΠΑ και όλου του ΝΑΤΟΐκού δυτικού συμπλέγματος ΗΠΑ – ΕΕ, απειλεί να οδηγήσει σε εξόντωση το λαό της Παλαιστίνης και νομιμοποιεί αδιανόητα εγκλήματα πολέμου σε καθημερινή βάση σε βάρος αμάχων και παιδιών. Ο αμερικανονατοΐκός δυτικός ιμπεριαλισμός δεν στηρίζει απλά το άδικο, επεκτατικό, ακροδεξιό καθεστώς απαρτχάιντ, κατοχής και πρακτικών γενοκτονίας του Ισραήλ. Με τις επιθέσεις στο Λίβανο και την ευρύτερη επιθετική στρατηγική του Ισραήλ στη Μ. Ανατολή και συνολικά την πολεμική επιθετικότητα του ΝΑΤΟ απέναντι σε όποιον δεν εναρμονίζεται στις οικονομικές και γεωστρατηγικές επιδιώξεις των ΗΠΑ, απειλείται μια ευρύτερη ανάφλεξη με ανυπολόγιστες συνέπειες για τους λαούς.
Η στρατηγική της κυβέρνησης Μητσοτάκη που πλειοδοτεί με ενέργειες έμμεσης και άμεσης εμπλοκής και διευκόλυνσης των Ισραηλινών δυνάμεων, είναι επικίνδυνη, ανήθικη και εμπλέκει το λαό σε σοβαρούς κινδύνους. Πρέπει να βρει απέναντί της ένα πλατύ και ενωτικό αντιπολεμικό – αντιιμπεριαλιστικό κίνημα που θα διεκδικεί την άμεση παύση κάθε υποστήριξης του Ισραήλ και των νατοϊκών εκστρατειών, την απεμπλοκή από το ΝΑΤΟ και την ανεξαρτησία από τα εγκληματικά ιμπεριαλιστικά σχέδια.
Την ίδια ώρα η κυβέρνηση Μητσοτάκη υλοποιεί μια πολύ επιθετική ατζέντα ταχύτατης φτωχοποίησης των λαϊκών στρωμάτων. Η ακρίβεια και η αισχροκέρδεια που μαστίζουν τα λαϊκά νοικοκυριά, η ιδιωτικοποίηση των πάντων με τα αποτελέσματα που οδήγησαν σε εγκλήματα όπως τα Τέμπη, η διάλυση του ΕΣΥ, η εργασιακή ζούγκλα που εκτοξεύει τα κέρδη των κολοσσών, η πλήρης απελευθέρωση των πλειστηριασμών, η διάλυση της πολιτικής προστασίας, η επίθεση στο δημόσιο πανεπιστήμιο και η πλήρης παράδοση του περιβάλλοντος στα ιδιωτικά συμφέροντα είναι μόνο μερικές από τις όψεις του βάρβαρου χαρακτήρα της σημερινής ελληνικής οικονομίας που χαρακτηρίζεται από δραματική αύξηση των οικονομικών ανισοτήτων. Την ίδια στιγμή, προωθείται η πολιτική της καταστολής και της αυταρχικής σκλήρυνσης που έχει πρώτο στόχο τα κοινωνικά κινήματα και την αριστερά.
Αυτές οι εξελίξεις, διευκολύνονται από την τάση συντηρητικής μετατόπισης των πολιτικών συσχετισμών που αποτυπώθηκε στις εκλογικές μάχες που προηγήθηκαν. Σε αυτό το πλαίσιο, η ανάδυση σωρείας ακροδεξιών και νεοφασιστικών κομμάτων συνιστά μια επικίνδυνη εξέλιξη, που διαμορφώνει ενδεχόμενα για κομματίδια και πρόσωπα- στηρίγματα της ΝΔ σε πιθανές κρίσεις, αλλά και διαρκείς πιέσεις για ακόμη δεξιότερες και αυταρχικότερες πολιτικές από την κυβέρνηση σε σειρά μετώπων, την εξωτερική πολιτική, την κοινωνική πολιτική, την αντιμετώπιση προσφύγων και μεταναστών, τις ελευθερίες, τα ζητήματα ισότητας.
Η ισχύς που συγκεντρώνει η ΝΔ και η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν σημαίνει ότι δεν έχει φθορά από την πολιτική που ασκεί. Υπήρξε σημαντική φθορά της κυβέρνησης, η οποία αποτυπώθηκε και στις τελευταίες ευρωεκλογές, αλλά διοχετεύθηκε στα κανάλια της αποχής και της αποπολιτικοποίησης. Η φθορά αυτή προέκυψε κατά βάση από τους κοινωνικούς αγώνες που αντιπαρατέθηκαν με την πολιτική της, και ιδίως το φοιτητικό κίνημα ενάντια στα ιδιωτικά πανεπιστήμια, τις αγροτικές κινητοποιήσεις και τους πρόσφατους κλαδικούς αγώνες σε σειρά επαγγελμάτων. Η ισχύς της ΝΔ είναι αποτέλεσμα δύο κυρίως παραγόντων: πρώτον της στήριξης που απολαμβάνει από όλες τις μερίδες του κεφαλαίου και σύσσωμα τα μεγάλα ολιγαρχικά συγκροτήματα και δεύτερον της απουσίας και παταγώδους αποτυχίας της αντιπολίτευσης.
Οι τραγελαφικές εξελίξεις και η αποσύνθεση του ΣΥΡΙΖΑ με τόσο διαλυτικό τρόπο μετά την εκλογή Κασσελάκη και τις εξελίξεις στο τελευταίο συνέδριο, επικυρώνουν την τραγική πορεία ενός κόμματος που διέψευσε τις ελπίδες των λαϊκών στρωμάτων και υποτάχθηκε πλήρως στα μνημόνια και το μονόδρομο του νεοφιλελευθερισμού και του ευρωατλαντισμού στο όνομα της «αριστεράς», κοστίζοντας την αξιοπιστία και την εμπιστοσύνη των λαϊκών στρωμάτων, όχι μόνο στον ίδιο το ΣΥΡΙΖΑ, αλλά συνολικότερα στην αριστερά και κάθε αριστερή αντιπολίτευση. Τα αίτια του ναυαγίου του ΣΥΡΙΖΑ σήμερα πρέπει να αναζητηθούν στην σοσιαλφιλελεύθερη μετάλλαξή του και την εφαρμογή των μνημονίων που αποξένωσαν και απογοήτευσαν το κοινωνικό δυναμικό που εκπροσώπησε και ενίσχυσε το αφήγημα περί νεοφιλελεύθερου μονοδρόμου. Ταυτόχρονα, το ΠΑΣΟΚ, παρά τη διάλυση του ΣΥΡΙΖΑ, μέχρι σήμερα δεν έδειξε δυνατότητες δυναμικής ανόδου, αλλά λόγω της πολιτικής ταύτισης των κεντρικών οικονομικών και πολιτικών στόχων με τη ΝΔ, αντιμετωπίζεται περισσότερο ως συμπλήρωμα στο πολιτική σκηνικό.
Από την πλευρά της η αριστερά δεν κατάφερε μέχρι τώρα να υψώσει την πολιτική και κοινωνική αντιπολίτευση του χρειάζεται. Το ΚΚΕ συνεχίζει στο δρόμο του απομονωτισμού της της επιθετικότητας απέναντι στις άλλες αριστερές δυνάμεις, που δεν μπορεί να εμπνεύσει, να ενώσει δυνάμεις και να ανατρέψει συσχετισμούς. Η Νέα Αριστερά απέτυχε να εκφράσει την κοινωνική δυσαρέσκεια απέναντι στη μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ γιατί ήταν τμήμα της και πρόβαλλε ως ταυτότητα την υπεράσπιση της μνημονιακής περιόδου του ΣΥΡΙΖΑ. Οι δυνάμεις της ριζοσπαστικής αριστεράς, δεν πέτυχαν το σκοπό της εξασφάλισης εκπροσώπησης στην κεντρική πολιτική σκηνή για τη φωνή της αριστεράς και των κινημάτων. Ωστόσο, παρά τις αδυναμίες, η συμμαχία της ενωτικής πρωτοβουλίας ΜέΡΑ25 – Ανατρεπτική Οικολογική Αριστερά, με την επιμονή της στην ενότητα και στην ανάδειξη των προγραμματικών σημείων που αφορούν την πραγματικότητα που ζει η κοινωνία και ενώνουν την αριστερά, έχει καταφέρει να σταθεροποιήσει την παρουσία της και μια υπολογίσιμη επιρροή στην κοινωνία, που αποτελεί σημαντικό εφόδιο για το μέλλον της ριζοσπαστικής αριστεράς.
Παρά τους κινδύνους που θέτει ο αρνητικός συσχετισμός, υπάρχουν δυνατότητες και είναι ανάγκη η ριζοσπαστική αριστερά να παρέμβει άμεσα για να στηθεί η πραγματική αντιπολίτευση που λείπει στον τόπο και μπορεί να οριοθετήσει την κυβερνητική επιθετικότητα. Οι δυνάμεις της πρέπει να εργαστούν για την ενίσχυση των κοινωνικών αγώνων, την ανασυγκρότηση των συνδικαλιστικών πρακτικών και τόνωση των διεκδικήσεων σε χώρους δουλειάς και γειτονιές, την διατήρηση της αγωνιστικής δυναμικής στη νεολαία και τους φοιτητικούς συλλόγους. Παράλληλα, η συγκρότηση ενός ευρύτερου αριστερού κοινωνικού και πολιτικού μετώπου που θα τροφοδοτεί τους αγώνες και θα ενοποιεί αντιστάσεις σε ανώτερο πολιτικό επίπεδο είναι αναγκαίος στόχος για την ανάταξη των συσχετισμών. Η παρουσία και δράση μιας των δυνάμεων της ενωτικής ριζοσπαστικής αριστεράς μπορεί να παίξει καταλυτικό ρόλο. Η ενίσχυση και διεύρυνση της συμμαχικής ενωτικής πολιτικής που κατέκτησε η Ενωτική Πρωτοβουλία ΜέΡΑ25 | Ανατρεπτική Οικολογική Αριστερά, η ακόμη μεγαλύτερη επεξεργασία ενός προγράμματος που θα αφορά τις υλικές ανάγκες και τη διαβίωση των πλατιών λαϊκών στρωμάτων και της νεολαίας, θα μιλά με μαζικό λόγο, θα πρωταγωνιστεί στους αγώνες και τις συγκρούσεις για τα κοινωνικά δικαιώματα, μικρές και μεγάλες, είναι ένας δρόμος δύσκολος, αλλά εφικτός για να καταρρεύσει το σχέδιο του «τέλους της Μεταπολίτευσης».
Αν κάτι ήταν ο Νοέμβρης του 1973 ήταν η ξαφνική, ορμητική εισβολή των μαζών στο προσκήνιο, που ανέτρεψε φόβους, προβλέψεις και τα σχέδια της πιο σκληρής εξουσίας. Τέλειωσε το πλάνο του «εκδημοκρατισμού» και διατήρησης επ’ αόριστον της χούντας και της εξουσίας των κρατικών και παρακρατικών μηχανισμών που θεμελίωναν το μετεμφυλιακό κράτος, επέβαλε το λαό ως παράγοντα καθοριστικό στις πολιτικές εξελίξεις. Στον απόηχο της ΕΑΜικής επανάστασης, των ασίγαστων πόθων του λαού για τη «λαοκρατία», των ηρωικών αγώνων για τη δημοκρατία και το ψωμί, του αντιδικτατορικού κινήματος, η εξέγερση του Πολυτεχνείου είναι ένα διαρκές κάλεσμα για δράση για την ειρήνη και για το δίκιο, ενάντια στο φασισμό, ενάντια στη λήθη. Ένα διαρκές κάλεσμα στο λαό να πάρει την κατάσταση στα χέρια του και να αλλάξει τις εξελίξεις, ξαναγράφοντας την ιστορία απ’ την αρχή, μέχρι να πάψει η καταπίεση και η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.
Αριστερή Αντικαπιταλιστική Συσπείρωση
Νοέμβριο 2024
