Συμπληρώνονται φέτος 50 χρόνια από την εξέγερση του Νοέμβρη 1973, που καθόρισε την εξέλιξη της κοινωνικής και πολιτικής ιστορίας. Το Πολυτεχνείο, κορύφωση της αντιδικτατορικής πάλης, αποτέλεσε μια τομή στην εξέλιξη των ιστορικών γεγονότων, καταφέρνοντας να αποσταθεροποιήσει και τελικά να ξηλώσει το καθεστώς της δικτατορίας και όλο το πλέγμα εξουσίας πάνω στο οποίο οικοδομήθηκε το μετεμφυλιακό κράτος, και στηριζόταν στην παρέμβαση του στρατού στην πολιτική ζωή, την έντονη παρακρατική δράση, την υποτέλεια στον αμερικανικό, ιμπεριαλιστικό παράγοντα και την καταπίεση των κοινωνικών και πολιτικών δικαιωμάτων λαού και νεολαίας.
Σήμερα, οι απολογητές της αντίδρασης με βασικό κέντρο τη ΝΔ, έχουν εξαπολύσει μια εκστρατεία συκοφάντησης και διαστρέβλωσης της εξέγερσης του Πολυτεχνείου και της σημασίας της, παρουσιάζοντάς την ως «πολιτικό μύθο», αλλά και πηγή «κακών», δηλαδή πηγή των κοινωνικών κεκτημένων και ελευθεριών που κατακτήθηκαν στη Μεταπολίτευση. Θέλουν, έτσι, να απαξιώσουν τις κατακτήσεις των εργαζομένων και της νεολαίας, και να διευκολύνουν τη νεοφιλελεύθερη και αυταρχική στρατηγική τους, που κωδικοποιείται ως «τέλος της μεταπολίτευσης» και επιδιώκει το συνολικό μετασχηματισμό του ελληνικού κράτους, μέσα από το δραστικό περιορισμό των δημοκρατικών κατακτήσεων που επιτρέπουν στο λαϊκό παράγοντα να ασκεί πολιτική πίεση και να αποσπά νίκες με τους αγώνες του.
Στο δρόμο αυτό, σκοντάφτουν πάνω στην εξέγερση του Πολυτεχνείου και το νόημά της. Μια εξέγερση, ανεξίτηλο στίγμα στην ανελευθερία, την εκτροπή, την υποταγή στον ιμπεριαλισμό. Μια εξέγερση που κατάφερε να διαρρήξει τη διαδικασία της «φιλελευθεροποίησης» της δικτατορίας που σχεδιαζόταν ως μετάβαση από τα εγχώρια και διεθνή κέντρα εξουσίας, έχοντας εγκλωβίσει λόγω της μεγάλης καταστολής και κομμάτια της αριστεράς, και η οποία θα οδηγούσε σε μια πολιτειακή εκδοχή περιορισμένων ελευθεριών, με το παρακράτος, τις δυνάμεις καταστολής και το στρατό να διατηρούν τα ιδιαίτερα προνόμιά τους και να αποτελούν διαρκές φόβητρο παρεμβάσεων και εκτροπών απέναντι τους λαϊκούς αγώνες. Σε τελική ανάλυση, μισούν το Πολυτεχνείο γιατί κληροδότησε τις μεγάλες ριζοσπαστικές πρακτικές που έχουν στιγματίσει τη φυσιογνωμία όλων των μεγάλων λαϊκών αγώνων τις επόμενες δεκαετίες.
Μισό αιώνα μετά, η εξέγερση της νεολαίας και του λαού διατηρεί ακέραια τη σημασία και επικαιρότητά της. Ο δρόμος του Πολυτεχνείου είναι αντιϊμπεριαλιστικός – αντιΝΑΤΟϊκός. Σήμερα, το Ισραήλ έχει εξαπολύσει μια ανηλεή σφαγή στη Γάζα και γενοκτονία του Παλαιστινιακού λαού, με την απόλυτη στήριξη των ιμπεριαλιστών, ΗΠΑ – ΝΑΤΟ και ΕΕ. Η ελληνική κυβέρνηση, στηρίζει ανοιχτά το κράτος τρομοκράτη του Ισραήλ, εμπλέκοντας τη χώρα μιας στα επικίνδυνα και τυχοδιωκτικά παιχνίδια του ιμπεριαλισμού, και γίνεται συνένοχη στα εγκλήματα πολέμου του Ισραήλ. Τέτοια είναι η υποτέλεια της κυβέρνησης Μητσοτάκη, που δεν στήριξαν στον ΟΗΕ ούτε το ψήφισμα για εκεχειρία και διάνοιξη ανθρωπιστικών διόδων, ντροπιάζοντας τη χώρα μας διεθνώς. Προσβάλλει έτσι το αντιιϊμπεριαλιστικό αίσθημα του ελληνικού λαού, τον οποίον δένουν διαχρονικοί δεσμοί φιλίας με τον Παλαιστινιακό λαό και τον μακρόχρονο αγώνα του για ειρήνη, ανεξαρτησία, προκοπή.
Την ίδια ώρα, η ΝΔ έχει βγει ενισχυμένη μετά από τρεις συνεχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις (διπλές βουλευτικές και αυτοδιοικητικές εκλογές), όπου κατάφερε, όχι μόνο να μην εισπράξει φθορά από τις αντιλαϊκές και αυταρχικές πολιτικές που άσκησε το προηγούμενο διάστημα, αλλά και να βγει κερδισμένη, ηγεμονεύοντας ως ο βασικός ισχυρός πόλος στην πολιτική σκηνή. Η επιτυχία αυτή της ΝΔ επιτάχυνε την κρίση του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό εκφράζει και η εκλογή Κασσελάκη και η επιτάχυνση του διάλυση στο ΣΥΡΙΖΑ, που χάνει πλέον και την όποια ρητορική σύνδεση είχε με την αριστερά και την κληρονομιά της. Το ΠΑΣΟΚ δεν φαίνεται να ενισχύεται σημαντικά από την κρίση του ΣΥΡΙΖΑ. Έτσι για τη ΝΔ η συγκυρία είναι πρόσφορη για την επιτάχυνση της επίθεσης στα λαϊκά στρώματα και ιδίως στα δικαιώματα των εργαζομένων. Σε αυτό το περιβάλλον, η ακρίβεια, η ενεργειακή φτώχεια, η ελαστική, υποαμειβόμενη εργασία επιδεινώνονται, ενώ το εργατικό κίνημα, με τις διαχρονικές αδυναμίες του, δεν έχει καταφέρει μέχρι σήμερα να υψώσει αποφασιστικές αντιστάσεις στη στρατηγική του κεφαλαίου. Το αίτημα του Πολυτεχνείου για «ΨΩΜΙ» είναι επίκαιρο όσο ποτέ, και η αριστερά χρειάζεται να στρέψει τις παρεμβάσεις στην οικοδόμηση αντιστάσεων για τα υλικά ζητήματα επιβίωσης των λαϊκών τάξεων.
Την ίδια ώρα, η ΝΔ έχει εξαπολύσει ανοιχτή επίθεση στις δημοκρατικές ελευθερίες και ιδιαίτερα αυτές που εξασφαλίζουν εδώ και δεκαετίες τη δυνατότητα του λαού να διεμβολίζει αδιαμεσολάβητα την πολιτική σκηνή. Το δικαίωμα στη διαδήλωση, τη συνδικαλιστική οργάνωση, την απεργία, το πανεπιστημιακό άσυλο, τον οργανωμένο φοιτητικό συνδικαλισμό, τις ριζοσπαστικές πρακτικές. Ιδιαίτερο μένος επιδεικνύει απέναντι στο φοιτητικό κίνημα, και συνολικά τη νεολαία. Ο ηρωικός αγώνας του φοιτητικού κινήματος που κατάφερε να μπλοκάρει και να απαξιώσει το μέτρο της πανεπιστημιακής αστυνομίας, αλλά και η μεγάλη κατάκτηση της απενεργοποίησης του νόμου απαγόρευσης των διαδηλώσεων αποτελούν σημαντικές επιτυχίες του κινήματος απέναντι στη ΝΔ, με την ιδιαίτερη συμβολή της ριζοσπαστικής αριστεράς. Χρειάζεται εγρήγορση για την διατήρηση αυτών των κατακτήσεων, αλλά και τη συνολική αντιπαράθεση με το καθεστώς ανεξέλεγκτης αστυνομικής βίας, που έχει οδηγήσει σε νεκρούς, της βιομηχανίας διώξεων και σκευωριών σε βάρος αγωνιστών, των παρακολουθήσεων και υποκλοπών, που επιχειρεί να νομιμοποιήσει η κυβέρνηση. Η δε άνοδος ακροδεξιών και φιλοφασιστικών ρευμάτων διευκολύνει την ένταση του αυταρχισμού και της καταστολής.
Μπροστά στην επιθετικότητα της κυβέρνησης, η αριστερά παρουσιάζει μούδιασμα. Το ΚΚΕ βγήκε ενισχυμένο από τις εκλογές, επιτυχία που δεν έγκειται τόσο σε πραγματική αύξηση δυνάμεων και ψήφων, αλλά στις αδυναμίες άλλων χώρων και δεν μπορεί να καλύψει το κενό αγωνιστικής, ριζοσπαστικής αντιπολίτευσης. Αλλά και οι δυνάμεις της ριζοσπαστικής αριστεράς παρουσιάζουν αδυναμίες που εκφράζουν την δυσκολία να έχει ρόλο οργανωτή της λαϊκής δυσαρέσκειας και αντιμετωπίζουν αναπόδραστα το στοίχημα της ανασυγκρότησής της. Είναι επιτακτική η ανάγκη ανασυγκρότησης των παρεμβάσεων της ριζοσπαστικής αριστεράς, που πρέπει να γίνει με όρους ενότητας και μαζικής πολιτικής γραμμής. Αλλά και στο πολιτικό επίπεδο, η ριζοσπαστική αριστερά πρέπει να δουλέψει για να ανακτήσει ένα έδαφος εκπροσώπησης που είναι κρίσιμο για να απευθύνεται ευρύτερα και να υποστηρίζει αποτελεσματικότερα τα κοινωνικά κινήματα, με μια πλατιά συμμαχία που να εμπεριέχει το μεγαλύτερο δυνατό εύρος δυνάμεων της ριζοσπαστικής αριστεράς.
Σε μια συγκυρία με δύσκολους συσχετισμούς, αλλά και δυνατότητες, οι δυνάμεις της ριζοσπαστικής αριστεράς πρέπει να συμβάλουν για την ανασυγκρότηση κινηματικών και πολιτικών διαδικασιών, για να μπει φραγμός στην επιθετική, νεοφιλελεύθερη κυβερνητική πολιτική. Αλλά και να σηκώσουν το βάρος της συγκρότησης μιας ενωτικής, μαζικής πολιτικής αντιπολίτευσης που θα ξεκινά από τα ζητήματα που απαιτούν άμεσες λύσεις (ακρίβεια, στέγη, ενέργεια), θα συγκροτεί και θα στηρίζει αντιϊμπεριαλιστικούς αγώνες ενάντια στην εμπλοκή της χώρας μας στα νατοϊκά σχέδια, αλλά και θα προβάλει μεταβατικά αιτήματα και στόχους ευρύτερων ανατροπών του συσχετισμού.
Αν κάτι αποδεικνύει η εξέγερση του Νοέμβρη του 1973, αυτή η «αποκοτιά» των παιδιών, που εξελίχθηκε σε παλλαϊκή εξέγερση ενάντια στη χούντα στους δρόμους της Αθήνας, αλλά και στις μεγάλες πόλεις, είναι ότι και ο πιο δύσκολος αντίπαλος μπορεί να νικηθεί. «Λαός Ενωμένος, Ποτέ Νικημένος», έγραφε ένα σύνθημα στο Πολυτεχνείο. Και αυτή είναι μια παρακαταθήκη όλης της μεγαλειώδους διαδρομής του λαϊκού κινήματος στον τόπο μας. Από την ΕΑΜική επανάσταση, μέχρι τα δίσεχτα χρόνια και τα Ιουλιανά, μέχρι την αντιδικτατορική πάλη και το Πολυτεχνείο, ένα κόκκινο νήμα συνδέει τους αγώνες του σήμερα με τις κατακτήσεις που στερέωσαν οι προηγούμενες γενιές αγωνιστών. Την ασίγαστη πάλη του λαού και της νεολαίας, για ψωμί, για ελευθερία, για κοινωνική δικαιοσύνη, για να πάψει η καταπίεση και η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.
